Šta su policistični jajnici?
U ovom tekstu saznaćete šta predstavlja sindrom policističnih jajnika, kako se postavlja dijagnoza sindroma, kako se leče policistični jajnici i koja je veza između policističnih jajnika i neplodnosti. Tekst je pripremio prof. dr Artur Bjelica, specijalista ginekologije i akušertsva, subspecijalista endokrinologije.
Sindrom policističnih jajnika je najčešći endokrinološki poremećaj kod žena u reproduktivnoj fazi života. Smatra se da je učestalost ovog sindroma oko 5-10%, a po nekima možda i veća, naročito u pojedinim, specifičnim grupama žena. Kao što možete videti, ovaj sindrom kod žena se javlja dosta često i zbog toga treba obratiti pažnju na sledeće navode da vaši jajnici ne bi došli u ovaj problem. Jajnici prvenstveno zahtevaju brigu, odnosno da se prema njima ophodite sa pažnjom.
Dijagnoza ovog sindroma se postavlja na osnovu prisustva 2 od 3 sledeća kriterijuma:
- retke ovulacije ili potpuni izostanak ovulacije, što je praćeno izostancima ili potpunim gubitkom menstruacije
- klinički ili biohemijski znaci pojačane produkcije androgenih (muških) hormona (pojačana maljavost, masna koža, akne)
- policistični izgled jajnika na ultrazvučnom pregledu
Lekar, nakon razgovora sa pacijentkinjom o njenim tegobama i glavnim problemima zbog koje se obraća za pomoć, postavlja dijagnozu na osnovu pregleda žene, ginekološkog i ultrazvučnog pregleda i laboratorijskih testova (nivoi hormona, šećera u krvi i insulina). Tačan uzrok nastanka sindroma policističnih jajnika nije u potpunosti poznat.
Jajnici su veoma osetljiva kategorija organa, da bi izbegle ovaj sindrom potrebno je obratiti pažnju na najznačajnije faktore koji utiču i doprinose nastanku ovog složenog poremećaja a to su:
- insulinska rezistencija – poremećaj kod kojeg postoji pojačana produkcija insulina koji utiče na jajnike i podstiče ih na pojačanu produkciju androgenih hormona
- genetski faktori
Žene koje imaju sindrom policističnih jajnika su pod većim rizikom za nastanak velikog broja oboljenja i poremećaja kao što su :
- dijabetes tipa 2
- visok krvni pritisak
- promena u nivou holesterola i triglicerida
- neplodnost
- karcinom sluznice materice
- depresije i anksioznost
- gojaznost
Lečenje sindroma policističnih jajnika
Tretman i lečenje sindroma policističnih jajnika u najvećoj meri zavisi od toga koji je glavni problem kod pacijentkinje kao i od toga šta ona želi da postigne tretmanom – da li je to regularnost menstrualnog ciklusa, lečenje neplodnosti ili, pak, rešavanje kozmetskih problema –akni, masne kože ili pojačane maljavosti. Svim pacijentkinjama se savetuje promena životnog stila i navika – gubitak prekomerne telesne težine intenziviranjem fizičke aktivnosti i smanjenjem kalorijskog unosa.
Najbolji način za smanjivanje insulinske rezistencije je redukcija telesne težine. Kao dodatna terapija, mogu se primeniti i lekovi koji se nazivaju insulinski senzitajzeri koji podižu osetljivost organizma na insulin. Iz ove grupe lekova najčeće se primenjuje metformin. Takođe, za sve pacijentkinje sa sindromom policističnih jajnika, a posebno za one koje su u pripremi za postupak vantelesne oplodnje, vrlo je važna suplementacija proizvodima iz grupe inozitola.
Moj izbor je kombinacija INOFOLIC®-a Combi HP i INOFOLIC®-a Plus koja pokriva sve aspekte, znakove i simptome PCOS-a, odnosno:
- koriguje insulinsku rezistenciju
- reguliše menstrualni ciklus
- smanjuje akne i maljavost
- pomaže uspostavljanje ovulacije
Na taj način, postiže se i nutritivna podršku u ishrani žena sa sindromom policitičnih jajnika, ne samo u periodu pokušaja začeća, već i tokom prvog trimestra trudnoće.
Regulacija menstrualnog ciklusa
Radi regulacije menstrualnog ciklusa lekar može propisati i oralne kontraceptivne tablete. Drugi, manje adekvatan, način za postizanje regularnosti menstruacije je uzimanje progesteronskih preparata u drugoj fazi ciklusa u trajanju 10 – 14 dana.
Rešavanje kozmetskih problema
Kozmetski problem su pratioci sindroma policističnih jajnika, opet se kao jedna od opcija pojavljuje primena kontraceptivnih tableta i to naročito onih sa dodatkom hormona koji deluju antiandrogeno, pa je njihovo dejstvo na masnu kožu, kosu, maljavost snažnije nego kod primene drugih kontraceptivnih tableta. Takođe, kao terapijske opcije postoje i mogućnost primene drugih medikamenata.
Problem neplodnosti usled PCOS
Problem neplodnosti, kada je suprugov/partnerov nalaz uredan i ako su jajovodi prohodni, kod ovih žena se u osnovi javlja kao direktna posledica izostanka ovulacija. Za postizanje ovulacije kod gojaznih pacijentkinja, na prvom mestu se savetuje redukcija telesne mase. Smatra se da redukcija od svega 5-10% telesne težine može značajno popraviti stopu ovulatornih ciklusa kod ovih pacijentkinja.
Pored toga, često se primenjuje INOFOLIC® HP i drugi insulinski senzitajzeri koji potpomažu uspostavljanje ovulacije. U cilju ostvarivanja ovulacije primenjuju se i lekovi koji su induktori ovulacije kao što su klomifen citrat i letrozol. Takođe, primenje se indukcija injekcijama hormona FSH i LH, ali je ovaj vid terapije najčešće vezan za postupke asistirane reprodukcije (inseminacije i vantelesne oplodnje).”
Saznajte odgovore na najčešće postavljana pitanja vezana za PCOS!
KC Vojvodina
specijalista ginekologije i akušerstva
subspecijalista-endokrinolog
